Intieme momenten in plakband

Het Parool / Kunst & Media (10 augustus 2012)

De geheimzinnige Amsterdamse street artist Max Zorn maakt kunst van plakband. Te zien in de Amsterdamse expositieruimte Battalion.

DANIËL BERTINA

Geen spuitbussen, maar plakband. De Duits-Nederlandse kunstenaar Max Zorn (1982) maakt street art van dikke lagen bruin, doorzichtig plastic verpakkingstape op plexiglas, waar hij met chirurgische mesjes gedetailleerde, spookachtige afbeeldingen uitsnijdt. Het resultaat, zijn tape art – dreigende scènes met boksers, gangsters, femme fatales en desoriënterende stadslandschappen – plakt hij ’s nachts aan Amsterdamse straatlantaarns. Of overdag, aan een galeriemuur.

Vijf kunstwerken van Zorn zijn nu te zien in de groepshow Full strength regiment. Samensteller Hyland Mather van kunstorganisatie Andenken zet hem naast eigenzinnig grafisch werk van Zorns internationale geestverwanten Astrid Köhler, Patrick Thomas, Prunelle, Stefan Golz en Alexander Kanygin. De locatie is de knusse expositieruimte annex designwinkel Battalion, een uitvalsbasis van Andenken op de Lijnbaansgracht.

Eerder dit jaar was Zorns tape art nog te zien op de Hong Kong International Art Fair en de Crest Hardware Art Show in New York. “Door bij Battalion te exposeren krijgt mijn kunst nu extra aandacht,” zegt Zorn. “Toch komen mijn tapes het best tot hun recht, hangend aan een oude lantaarn in een verlaten straat, waarbij het olieachtige licht een verborgen hoekje van de stad kan beschijnen. Dat is de meest krachtige en toepasselijke plaats voor mijn verhalen. Toegankelijk voor iedereen.”

Zorn werd geboren in Amsterdam, groeide op in Duitsland en woonde als tiener op verschillende plaatsen ter wereld. Als kunstenaar is hij zelfgeschoold, maar als kind kliederde hij al woest de keukenmuren onder. Begin vorig jaar keerde hij terug naar zijn geboortestad. “Ik voelde me een beetje als een crimineel die terugkeerde naar de plaats delict. Amsterdam is voor mij nog steeds beroemd vanwege de openheid en tolerantie voor activiteiten die bijna overal ter wereld illegaal zijn. Het is een radicaal open stad. Leven in Amsterdam voelt soms als een wild feest in een schattig poppenhuis.”

Zorn toont in Full strength regiment een dwarsdoorsnede van oud en nieuw werk. Voor deze show bevestigde hij zijn plakbandkunst op houten wijndozen, voorzien van lampen, waardoor de afbeelding van binnenuit worden verlicht. Het zijn scènes van geheime momenten, vertelt Zorn. “Je ziet de verleidende blik van een mooie vrouw, de dierlijke agressie in de lichaamstaal van een boxer, of het oogcontact tussen twee geliefden. Alsof je als buitenstaander een inkijk krijgt in een heel intiem moment dat niet voor jou ogen is bedoeld.”

Veel van zijn afbeeldingen verwijzen naar de film noir. Zorn: “Ik ben gefascineerd door verhalen waarvan je aanvoelt dat ze fout kunnen aflopen. In mijn werk schets ik sterke, complexe personages op beslissende momenten in hun leven. Alles is nog mogelijk, maar ze balanceren op de dunne lijn tussen hoop en radeloosheid, winnen en verliezen. Er staat veel op het spel. Die intensiteit probeer ik in mijn tape art te vangen. Dat laat zien hoe breekbaar onze wereld is; hoe snel de levensloop van richting kan veranderen. Ik vertel nooit het hele verhaal. Ik probeer liever de fantasie van de kijkers te voeden met één kort fragment, waarvan ik hoop dat ze er een nieuw, persoonlijk verhaal in kunnen terugzien.”

Opvallend aan de werkwijze van Zorn is dat hij veel van zijn kunst gratis weggeeft. Via het online kunstproject Stick together verstuurt hij zijn tape art de wereld over – voor niets – op voorwaarde dat de ontvanger de sticker niet voor zichzelf houdt, maar ook écht in de openbare ruimte opplakt. Op zijn site zijn de foto’s te bekijken.

Zorn: “Street art is voor mij een manier om te laten zien dat de stad niet alleen maar wordt geregeerd door droge planners, investeerders en bureaucraten, maar juist tot leven komt door de mensen die er wonen, én de kunstenaars die er werken. Tape art op straatlantaarns zie ik als één van vele manieren om direct contact te maken met de stad. Met Stick together probeer ik dat contact ook grens- en cultuuroverstijgend te maken.”

Hoewel hij eerder dit jaar even uit de anonimiteit stapte voor zijn TEDxAmsterdam toespraak over street art in de Stadsschouwburg is Zorn zéér mediaschuw. Tijdens zijn lezing was hij vermond met een donkere zonnebril, baard, hoed en sjaal. En dit interview moest via internet plaatsvinden.

“Die anonimiteit is een manier om mezelf, tegen mezelf te beschermen,” legt Zorn uit. “Ik ben iemand die – als ik niet oppas – middenin een verhaal z’n broek laat zakken om mijn blote kont vol littekens van nachtelijke valpartijen te laten zien. Wat ik vaak vergeet is dat de video- of taperecorder gewoon doorloopt, en de volgende dag vervloek ik mezelf. Dus heb ik me voorgenomen om geen ‘littekens’ meer te laten zien. Anoniem ervaar ik meer vrijheid, minder spijt en een beetje meer lef.”

Full strength regiment met onder andere werk van Max Zorn is t/m 25/8 te zien bij Battalion, Lijnbaansgracht 206. www.maxzorn.com / www.battalionamsterdam.tumblr.com