Het Parool / Kunst & Media (24 oktober 2012)
Het Amsterdamse fotografenduo Fotofloor werd bekend met eigenzinnige modefotografie. De nieuwe, experimentele serie Dada Simultane is een ode aan nutteloze kunst.
DANIËL BERTINA
‘Een soort obsessie’, zo noemt fotograaf Floor Stoop (1972) haar fascinatie met het Noors-Soedanese topmodel Sonja Wanda. Aan de muren van productiebedrijf Glassworks Amsterdam hangt een serie foto’s van een mysterieuze zwarte vrouw; haar borsten ingesnoerd met een oude riem, soms gehuld in sm-achtige kleding of intens genietend van een sigaret. Maar altijd met een provocerende, ontwapenende blik die je gelijk bij de strot grijpt.
Stoop: “Sinds het allereerste moment dat we met haar werkten, heb ik haar niet meer uit m’n hoofd gekregen.”
Samen met haar partner in crime Mike van der Giessen (1976) vormt Stoop het fotografenduo Fotofloor. Sinds het begin van hun samenwerking in 2005 staat het tweetal aan de top van de Nederlandse modefotografie. Nu is er hun een experimentele fotoserie Dada simultane. Een ode aan de tegendraadse provocaties van de absurdistische kunststroming dada, aan de hand van het expressieve lichaam van Sonja Wanda. Dada simultane is tot en met 2 december te bekijken bij Glassworks Amsterdam. Uitsluitend op afspraak.
Stoop studeerde in 1994 cum laude af aan het Stedelijk Instituut voor Sierkunsten en Ambachten in Antwerpen. Na de kunstopleiding belandde ze al snel in de modewereld. “Ik ben geïnteresseerd in beelden die los van de werkelijkheid staan,” zegt Stoop. “Mode is daar heel geschikt voor, veel meer dan documentaire- of portretfotografie. De waarheid boeit me niet zo.”
Van der Giessen ontfermt zich over de productionele en technische kant van Fotofloor. Als muzikant liep hij rond in de hardrock- en technoscene en belandde uiteindelijk als dj bij modeshows. Toen hij Stoop leerde kennen werd ook hij gegrepen door de modefotografie.
“Mijn werk draait erom de goede workflow tot stand te brengen,” zegt Van der Giessen. “Floor kan het beste werken als die creatieve stroom nooit wordt doorbroken.” Stoop: “In onze foto’s staat altijd de mens centraal, niet het product. En ik heb altijd precies voor ogen wát ik wil zien.”
Van der Giessen: “Hoe belangrijk het kledingstuk ook is, bij ons draait het altijd meer om de bijzondere persoon die het aanheeft. Uiteindelijk is dát wat het meeste intrigeert.” Stoop: “Verder is het slechts een kwestie van tijdens die flow op het juiste moment het beeld te herkennen en op het knopje te drukken.” Ze lacht: “Daarna moet je alleen nog op het juiste moment leren stoppen.”
Dada simultane is de derde fotoserie van vrij werk die Fotofloor op eigen initiatief maakte, zonder opdrachtgever of vergaande commerciële doelen. Stoop: “Het was pure spielerei en belangeloos experiment. Het maken van nutteloze kunst is voor onze een oefening in het Grote Relatieveren. Om de geest even los te maken.”
Van der Giessen knikt: “Als je altijd maar productief en zinvol bezig bent, is het hard nodig om soms ook dingen te maken die geen direct nut hebben. Vreemd genoeg krijgen we daardoor enorm veel energie om weer aan grote commerciële klussen te beginnen.”
In de hedendaagse fotografie ligt de nadruk in toenemende mate op niet-geposeerde beelden, zegt Stoop. Alsof het lijkt dat de persoon op een onverwacht moment is vastgelegd. “Maar die spontaniteit ligt niet voor de hand,” zegt Van der Giessen. “Zéker niet als je werkt met professionele modellen, die snel terugvallen op bekende trucjes. Daarom begint Floor vaak al met schieten terwijl de visagisten, modellen en technici nog druk bezig zijn. Juist op die onbewaakte momenten kun je de beste beelden maken.”
Het tweetal werkt digitaal, maar aan een Fotofloorshoot gaat veel knip- en plakwerk vooraf. Alles begint met een enorme collage van beelden, knipsels, foto’s en plaatjes. Uit die berg wordt langzaam een beeld gefilterd. Stoop maakt al haar hele leven dit soort collages. “Ik groeide op in een groot gezin met pleegkinderen en er was geen geld om op vakantie te gaan. Dus maakte ik een soort fantasieboeken met collages van geënsceneerde foto’s van ons gezin op fictieve vakanties. Dat is wel een beetje pijnlijk – als ik er zo aan terugdenk – maar zo heb ik op jonge leeftijd geleerd om als een regisseur te denken.”
De liefde voor collages haakt in op Fotofloors interesse voor Dada, want deze antikunst verhief de collage tot kunstvorm. Begin twintigste eeuw probeerde de Dadaïsten radicaal te breken met duizenden jaren kunsttraditie. Om uiteindelijk de burgelijke samenleving wakker te schudden en fundamenteel te veranderen. Stoop: “Die dwarse attitude met als doel de wereld te verrijken spreekt ons enorm aan. In deze tijd is meer rebellie nodig.”
Dada Simultane van Fotofloor is t/m 2/12 te zien bij Glassworks Amsterdam. Uitsluitend op afspraak. www.fotofloor.com