Het Parool / Kunst & Media (17 januari 2012)
In haar woeste schilderijen gebruikt kunstenaar Ani Eloyan stripfiguren om de kijker te ontregelen. Haar eerste solotentoonstelling is nu te zien bij Galerie Gerhard Hofland.
DANIËL BERTINA
Heb ik dat gemaakt? Als kunstenaar Ani Eloyan (Jerevan, 1988) na uren zweten in haar atelier de volgende dag haar eigen schilderijen weer onder ogen krijgt, is ze vaak totaal verrast. Voor Eloyan is schilderen een constant experiment; een dialoog tussen de ideeën in haar hoofd, de eerste schetsen, het papier of canvas, de inkt en de verf. “Het resultaat is vaak ontregelend, ook voor mezelf. Ik werk puur op intuïtie. Soms ga ik er zó in op dat ik bijna in een trance sta te werken.”
Tot en met zondag 5 februari is Eloyans eerste (naamloze) solotentoonstelling te bezoeken bij Galerie Gerhard Hofland aan de Bilderdijkstraat. Haar woeste, nachtmerrieachtige schilderijen, vol rondborstige stripfiguren, agressieve penkrassen, verfdruppels en -spatten, afgehakte ledematen en geslachtsdelen, demonische grimassen en vastgeplakte stroken papier lijken bijna van de witte galeriemuren te willen springen. De schilderijen zijn, zonder lijst, met kleurige punaises tegen de muur geprikt.
Ook opvallend: alle schilderijen zijn scheef afgesneden. Daar zit een gedacht achter, vertelt Eloyan. “Ik schilder bewust niet op een ondergrond met een vast formaat, want dat is me té beperkend. Ik begin met een grote rol papier of canvas, schilder het vol – tot ik voel dat ik iets goeds te pakken heb, pak de schaar en knip de essentie eruit. Heel impulsief.”
“In mijn werk gebruik ik die rauwe stripfiguren om kritiek te uiten op de schoonheididealen in onze samenleving, en de alsmaar toenemende obsessie met lichamelijke én geestelijke perfectie. Stripfiguren hebben een hele krachtige visuele werking. Door hun absurdisme en groteske overdrijving geven ze de toeschouwer, als het ware, toestemming om te lachen. Zelfs over een heel serieus thema. Zo probeer ik de kijker te ontregelen.”
Eloyans wortels liggen in Armenië. Op driejarige leeftijd emigreerde ze met haar ouders en tweelingzus naar (het toenmalige) Tsjecho-Slowakije, op zoek naar een beter bestaan. Het gezin woonde een paar jaar in Praag en op haar achtste kwamen ze naar Nederland.
Er zijn veel creatieve mensen in de familie Eloyan. Dus het was logisch dat zij ook kunstenaar zou worden. Hetzelfde gold voor Ani’s tweelingzus Nare. Nare ging naar de Koninklijke Academie voor Beeldende kunsten, Ani belandde op de Rietveld Academie. Eloyan: “We zijn een paradoxale tweeling: hetzelfde, maar ook totaal verschillend. We zijn heel bewust niet naar dezelfde kunstacademie gegaan om te voorkomen dat we constant met elkaar zouden worden vergeleken.”
[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=BtG9ZM-ZHnY[/youtube]
Voor haar werk zijn de dromerige, barokke films van Federico Fellini een grote inspiratie, maar het waren vooral de zwartgallige schilderijen en pentekeningen van Raymond Pettibon – in undergroundkringen bekend van de iconische platenhoezen die hij maakte voor bands als Black Flag en Sonic Youth – die een verpletterende indruk op Eloyan maakten. In 2002 zag ze het werk van Pettibon in het echt, tijdens een tentoonstelling in het GeM (Museum voor Actuele Kunst) in haar woonplaats Den Haag.
“Ik was helemaal uit het veld geslagen door zijn vermogen om cartooneske elementen te vermengen met ‘serieuze’ schilderkunst. In zijn werk zag ik een bevestiging van wat ik ook in mijn eigen kunst wilde bereiken. Ik dacht: zo kan het dus ook, en zo ga ik het ook doen.”
Al tijdens de opleiding kreeg haar werk veel aandacht. Ze exposeerde een aantal keer samen met haar zus – onder andere bij het Fotomuseum Den Haag en Th Gallery, en haar werk werd aangekocht door het Gemeentemuseum Den Haag en AkzoNobel Nederland. In 2010 won ze met haar afstudeertentoonstelling de Fine Art Department Prize. Maar ze blijft nuchter.
“Ik ben nogal een sober mens,” zegt Eloyan schouderophalend. ”Sommige kunstenaars snakken echt naar populariteit en roem. Dat zal me een zorg zijn. Ik richt me uitsluitend op mijn werk, en maak geen kunst voor zelfpromotie. Ik heb niet eens een eigen website.”
Ani Eloyan. Galerie Gerhard Hofland, Bilderdijkstraat 165C, te zien t/m 5/2
www.gerhardhofland.com