Het Parool Kunst & Media (20 januari 2011)
De tentoonstelling Body Language in Lumen Travo Gallery toont werk van zes internationale kunstenaars, gevestigd in Amsterdam. Ni Haifeng en Ibrahim Quraishi spreken over de nutteloosheid van kunst.
DANIËL BERTINA
“Kunst moet je niet al te serieus nemen,” zegt kunstenaar Ibrahim Quraishi (Nairobi, 1973). “We moeten weer voor gek durven staan, als mensen en kunstenaars. Daarom probeer ik altijd met mijn werk de toeschouwers te ontregelen.” Zijn collega, de Chinese kunstenaar Ni Haifeng (Zhoushan, 1964) knikt, en neemt een bedachtzame trek van zijn sigaret: “Ik vind dat we in deze tijd van marktwerking en massaconsumptie weer dingen moeten kunnen maken die niet praktisch zijn. Kunst moet nutteloos zijn, zonder duidelijke betekenis. Maar om dat idee goed uit te drukken is een uitdaging.”
Samen met vier andere internationale kunstenaars tonen Ni en Quraishi hun werk in de groepstentoonstelling Body language. Deze expositie over de zeggingskracht van het menselijk lichaam is tot 19 februari te bezoeken in Lumen Travo Gallery op de Lijnbaansgracht.
In de grote foto Self-portrait as part of the porcelein export history (1999-2001) toont Ni in close up zijn eigen nek en onblote rug. Met blauwe inkt is een sierlijk oer-Hollands Delftsblauw porseleinmotiefje op zijn huid getekend, als een tatoeage. “Als individuen doen we er niet zoveel toe,” zegt Ni, die in 1994 zijn woonplaats Sjanghai voor Amsterdam verruilde. “Je maakt altijd deel uit van een groter cultureel verhaal.”
“Door als Chinese immigrant de geschiedenis van de porseleinhandel op mijn eigen huid – de grens van mijn lichaam – te tekenen, wilde ik knipoog geven naar de absurditeit en nietszeggendheid van een begrip als ‘culturele identiteit’. Ik heb voor die tatoeages traditionele Chinese ontwerpen gebruikt, en patronen van het zeventiende-eeuwse Chine de Commandeporselein: ontworpen in het Westen met Westerse decoraties naar Westerse smaak, maar gemaakt in China. Ik wilde die vreemde wisselwerking van culturen laten zien.”
Ook choreograaf en conceptueel kunstenaar Ibrahim Quraishi – geboren in Kenia, deels opgegroeid in Pakistan, geschoold in de Verenigde Staten, Oezbeekse moeder, Arabische vader – belichaamt die culturele wisselwerking. In 2005 kwam hij naar Amsterdam als docent bij Das Arts, en bleef hangen. “De Amsterdamse kunstscene in de jaren zestig en zeventig was heel radicaal en vooruitstrevend. Nu is het een conservatieve, bureaucratische boel geworden. Alles keurig verpakt en de ruwe randjes weggestopt, net als bij Albert Heijn en Hema. Toch vind ik die Amsterdamse combinatie van arrogantie en nederigheid heel charmant.”
In Body language presenteert Quraishi twee foto’s van zijn 24 uur durende performance Wildlife take away station (2009), een liefdesverhaal over een oude vrouw en haar jonge minnaar. De twee tragikomische foto’s – Woman in take away station I & II – tonen een troosteloze kamer, waar de oude vrouw met haar uitgezakte naakte lijf op een krukje zit. De vloer is bezaaid met glasscherven, alsof ze net de ramen heeft ingeslagen.
[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=uA4Lq6WBA1k[/youtube]
“Wildlife take away station gaat over verborgen geheimen en hun verwoestende gevolgen,” vertelt Quraishi. “Elke scène bestond uit een alledaagse handeling, zoals hout zagen, wachten of masturberen. Door de extreme duur van de performance – 24 scènes van elk een uur lang– werden al die handelingen pijnlijk voelbaar. In mijn kunst probeer ik altijd de logica onderuit te halen. Als een kunstwerk nutteloos is, zonder duidelijke betekenis, dan krijg je als toeschouwer de vrijheid om het op je eigen manier te ontcijferen. Dat heb ik geprobeerd met deze twee foto’s. Ze zijn hun originele context ontstegen, en zo kan je er een nieuw verhaal in terugvinden.”
“Er zit ontzettend veel lol in die nutteloosheid van kunst,” zegt Ni. “Ik werk nu aan The flowers of evil: mijn video- en fotoinstallatie over een illegale seksspeeltjesfabriek in China. Negentig procent van alle seksspeeltjes ter wereld komt daar vandaan, terwijl de autoriteiten nog steeds denken dat daar ‘medische massageproducten’ worden gemaakt.” “Ik heb al een paar van die foto’s gezien,” giert Quraishi. “Je ziet verveelde oude vrouwtjes roze dildo’s in dozen proppen. Als nutteloze gebruiksvoorwerpen, in dienst van de wereldwijde genotzucht.”